แผนกคอมพิวเตอร์ธุรกิจ: บทที่ 5

คำสั่งเทียม (Pseudo Code)

สาระการเรียนรู้

1.ความหมายของคำสั่งเทียม

2.ลักษณะของคำสั่งเทียม

3.ประโยชน์ของคำสั่งเทียม

4.หลักเกณฑ์การเขียนคำสั่งเทียม

5.รูปแบบการเขียนคำสั่งเทียม

6.ตัวอย่างการเขียนคำสั่งเทียม

จุดประสงค์การเรียนรู้

1.บอกความหมายของคำสั่งเทียมได้

2.บอกประโยชน์ของคำสั่งเทียมได้

3.บอกหลักเกณฑ์การเขียนคำสั่งเทียมได้

4.เขียนคำสั่งเทียมในการรับค่า ตั้งค่าเริ่มต้น ประมวลผล และแสดงผลข้อมูลได้

5.มีความสนใจใฝ่เรียนรู้ ตั้งใจเรียน

6.มีวินัย เข้าเรียนทันเวลา ปฏิบัติตามกฎระเบียบของวิทยาลัยฯ

7.มีความรับผิดชอบงานที่ได้รับมอบหมาย

8.มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ มีความเชื่อมั่นกล้าลองผิดลองถูก

9.มีความซื่อสัตย์ต่อตนเองและผู้อื่น

ความหมายของคำสั่งเทียม

คำสั่งเทียม (Pseudo Code) หมายถึง คำสั่งที่ใช้เขียนลำดับขั้นตอนการทำงาน โดยจะถูกพัฒนามาจากการอธิบายลำดับขั้นตอนการทำงานในลักษณะของข้อความ (Algorithm) และจะเขียนเลียนแบบคำสั่งจริง วิธีการเขียนจะเขียนด้วยภาษาที่เข้าใจง่าย อาจใช้ภาษาอังกฤษในการเขียน เพราะเหมือนกับการเขียนโปรแกรมจริง หรือเขียนด้วยภาษาไทยก่อนก็ได้ เพราะการเขียนคำสั่งเทียมนี้จะไม่ขึ้นกับภาษาคอมพิวเตอร์ภาษาใดภาษาหนึ่ง แต่เป็นคำสั่งที่เขียนเลียนแบบคำสั่งจริงอย่างย่อ ๆ และใช้เป็นแนวทางของคำสั่งควบคุมในภาษานั้น ๆ เพื่อให้เห็นแนวทางของการทำงานในโปรแกรม และยังไม่สามารถนำไปใช้งานได้ จะต้องนำไปพัฒนาโดยการเขียนเป็นโปรแกรม โดยเลือกใช้ภาษาใดภาษาหนึ่งในการเขียน ซึ่งแล้วแต่ความเหมาะสมของงาน เช่น ในโปรแกรมเราอาจตั้งค่าตัวแปรต่าง ๆ ของโปรแกรมให้มีค่าเป็นศูนย์ เพื่อให้โปรแกรมทำงานได้อย่างถูกต้อง ซึ่งกระบวนการนี้หากเขียนเป็นผังงานโปรแกรม (Program Flowchart) จะต้องกำหนดค่าตัวแปรที่ใช้ในโปรแกรมทั้งหมดให้เป็นศูนย์ ถ้ามีตัวแปร 10 ตัวก็จะต้องเขียนชื่อตัวแปรทั้ง 10 ตัวพร้อมกับการกำหนดค่าเริ่มต้นให้มีค่าเป็น 0 แต่หากเขียนด้วยคำสั่งเทียมเราสามารถเขียนย่อ ๆ ว่า “การกำหนดค่าเริ่มต้น (Initial Program)”ได้

คำสั่งเทียม (Pseudo Code) เป็นคำสั่งที่ใกล้เคียงกับภาษาคอมพิวเตอร์ แต่ไม่ใช่คำสั่งในภาษาคอมพิวเตอร์ใด ๆ อย่างแท้จริง เป็นคำสั่งที่เขียนเลียนแบบคำสั่งจริงอย่างย่อ ๆ จึงไม่สามารถนำไปเขียนลงในเครื่องคอมพิวเตอร์ให้ทำงานได้ และใช้เป็นแนวทางของคำสั่งควบคุมในภาษานั้น ๆ เพื่อให้เห็นแนวทางของการทำงานในโปรแกรม ให้นักเขียนโปรแกรมนำไปแปลงเป็นภาษาโปรแกรมคอมพิวเตอร์ ช่วยให้เขียนโปรแกรมได้ง่ายขึ้นกว่าการอ่านสัญลักษณ์จากผังงาน การเขียนคำสั่งเทียมมีทั้งการทำงานแบบลำดับ การทำงานแบบเลือกทำ และการทำงานแบบทำซ้ำ

ลักษณะของคำสั่งเทียม

Ø ใช้ข้อความที่สั้นได้ใจความ

Ø ใช้ข้อความที่สื่อให้ผู้อ่านเข้าใจได้ง่าย

Ø ต้องเขียนเรียงลำดับทีละบรรทัด

Ø มีลักษณะใกล้เคียงกับภาษามนุษย์

Ø ไม่ขึ้นอยู่กับภาษาคอมพิวเตอร์ภาษาใดภาษาหนึ่ง

ประโยชน์ของคำสั่งเทียม

คำสั่งเทียมมีประโยชน์มากสาหรับการร่างเค้าโครงโปรแกรมที่จะเขียน ใช้สำหรับทบทวนความถูกต้องของการออกแบบอาจจะทบทวนได้ด้วยตนเองหรือประชุมทบทวนตามหลักการ Walkthrough คือให้ทีมงานออกแบบและเขียนโปรแกรมได้มีส่วนศึกษา พิจารณาและแสดงความเห็น

ใช้เป็นเอกสารกำกับโปรแกรม สำหรับอธิบายโปรแกรมและการบำรุงรักษาโปรแกรมในอนาคตได้

ใช้ตรวจสอบความถูกต้องก่อนเขียนโปรแกรมจริง

ช่วยให้เขียนโปรแกรมได้สะดวกรวดเร็วยิ่งขึ้น

ใช้สำหรับกำหนดงานเขียนโปรแกรม โดยให้นักเขียนโปรแกรมนำคำสั่งเทียมไปเพิ่มเติมและแก้ไขรายละเอียดที่จำเป็นได้ง่าย

ใช้เป็นเครื่องมือประกอบในวิธีการออกแบบอื่น ๆ เช่น การออกแบบผังงานโครงสร้าง

หลักเกณฑ์ทั่วไปในการเขียนคำสั่งเทียม

รูปแบบและคุณสมบัติของการเขียนคำสั่งเทียมโดยทั่วไปจะมีลักษณะดังต่อไปนี้

กำหนดชื่อของรหัสเทียมให้สื่อความหมายและเข้าใจง่าย โดยกำหนดต่อท้ายคำว่า “BEGIN” ซึ่งถือว่าเป็นจุดเริ่มต้นของอัลกอริทึม และมีคำว่า “END” เพื่อเป็นตัวบอกจุดสิ้นสุดของอัลกอริทึมตามด้วยชื่อของคำสั่งเทียมนั้น ๆ

เมื่อเขียนเป็นคำสั่งเทียมแล้วจะต้องไม่ขึ้นกับภาษาใดภาษาหนึ่งในการพัฒนาเป็นโปรแกรม (Language independent)

ใช้คำและวลีที่เข้าใจง่าย

รูปแบบการเขียนคล้ายกับการเขียนเป็นภาษาอังกฤษ

การเขียนแต่ละคำสั่งของคำสั่งเทียมควรแยกเป็นบรรทัด ไม่ควรเขียนหลายคำสั่งอยู่ในบรรทัดเดียวกัน

ในการเขียนคำสั่งเทียมควรมีการย่อหน้า หรือเว้นวรรคตอนในแต่ละประโยคคำสั่งหรือกลุ่มของคำสั่ง เพื่อให้เกิดความสวยงามและเข้าใจง่าย สะดวกต่อการอ่านและการตรวจสอบคำสั่งเทียมได้อีกทางหนึ่ง

การเขียนคำสั่งเทียมจะเริ่มเขียนจากบนลงล่าง (Top to Down) โดยมีทางเข้าหนึ่งทางและทางออกหนึ่งทาง

กลุ่มของคำสั่งที่เป็นโปรแกรมที่ทำหน้าที่อย่างเดียวกัน ควรจะรวมเข้าด้วยกันเป็นลักษณะของโมดูล (Module) โดยตั้งชื่อกำกับไว้ในแต่ละโมดูล

รูปแบบการเขียนคำสั่งเทียม

รูปแบบ

ที่

การทำงานด้าน

รูปแบบคำสั่งเทียมที่ใช้

ความหมาย

การรับข้อมูลเข้า

Read

อ่านเรคคอร์ดจากแฟ้มข้อมูล

Get

รับจาก Keyboard และอุปกรณ์นำข้อมูลเข้าอื่น ๆ

การแสดงผลข้อมูล

แสดงผลออกทางเครื่องพิมพ์

Write

บันทึกข้อมูลลงแฟ้มข้อมูล

Put , Output , Display

แสดงผลออกทางจอภาพคอมพิวเตอร์

ด้านการคำนวณ

+ , - , * , / , ^

เป็นตัวดาเนินการกระทำกับข้อมูล โดยคำนึงถึงลำดับของตัวกระทำก่อนหลังเป็นสำคัญ

ด้านการกำหนดค่า

Initialize , Set

กำหนดค่าเริ่มต้นให้กับข้อมูลที่ใช้

เก็บผลลัพธ์จากการทำงานทางด้านขวามือของเครื่องหมายไปไว้ทางด้านซ้ายมือของเครื่องมือ

Save , Store

กำหนดค่าให้กับตัวแปรเพื่อนำมาใช้งานในภายหลัง

ด้านการเปรียบเทียบและทางเลือก

IF…Then…Else…Endif

เปรียบเทียบค่าหรือทำการเลือกทางเลือกใดทางเลือกหนึ่งออกมา

การทำงานซ้ำ

DoWhile หรือ While…Do

เงื่อนไขเป็นจริงทำการวนลูป หากเป็นเท็จข้ามไปทำคำสั่งถัดไป

Repeat…Until

เงื่อนไขเป็นเท็จทำการวนลูป หากเป็นจริงข้ามไปทำคำสั่งถัดไป

ตัวอย่างที่ 1 ใช้หลักการเขียนคำสั่งเทียมในรูปแบบที่ 1

BEGIN Pseudocode_Sample_No.1

Read Student_Name

Get Employee_No

Read Number_1 , Number_2 , Number_3

Get Tax_rate

END Pseudocode_Sample_No.1

ตัวอย่างที่ 2 ใช้หลักการเขียนคำสั่งเทียมในรูปแบบที่ 2

BEGIN Pseudocode_Sample_No.2

Print max

Print “Error! Invalid data”

Write Emply_record

Display Total Tax

Display “Enter Three Number”

END Pseudocode_Sample_No.2

ตัวอย่างที่ 3 ใช้หลักการเขียนคำสั่งเทียมในรูปแบบที่ 3 และ 4

BEGIN Pseudocode_Sample_No.3

Counter = counter + 1

Sum = Sum + Number

Net Pay = Pay Rate * Hours Worked

Sale Tax = Cost Price * 0.05

Total_Price = Price * (1 + tax_rate)

END Pseudocode_Sample_No.3

ตัวอย่างที่ 4 ใช้หลักการเขียนคำสั่งเทียมในรูปแบบที่ 5

BEGIN Pseudocode_Sample_No.5

IF Total Score >= 70 THEN

Status = “Passe”

ELSE

Status = “Failed”

ENDIF

ตัวอย่างที่ 5 ใช้หลักการเขียนคำสั่งเทียมในรูปแบบที่ 3 , 4 และ 6

BEGIN Pseudocode_Sample_No.6

Total = 0

Total Employee = 0

WHILE Total Employee < 100 DO

Read employee record

Wages_emp = pay_rate * hours_worked

Total = Total + wages_emp

Add 1 to Total Employees

ENDDO

ENDIF

ตัวอย่างที่ 6 ใช้หลักการเขียนคาสั่งเทียมในรูปแบบที่ 3 , 4 และ 6

BEGIN Pseudocode_Sample_No.7

Total = 0

Total Employee = 0

REPEAT

Read employee record

Wages_emp = pay_rate * hours_worked

Total = Total + wages_emp

Add 1 to Total Employees

UNTIL Total Employee = 100

ตัวอย่างการเขียนคำสั่งเทียม

ตัวอย่างที่ 1 จงวิเคราะห์ปัญหา เขียนผังงานและคำสั่งเทียม เพื่อคำนวณหาพื้นที่รูปสามเหลี่ยม

Ø สิ่งที่ต้องการ

1.คำนวณพื้นที่รูปสามเหลี่ยม

Ø ผลลัพธ์ที่ต้องการ

1.ความสูง

2.ความยาวฐาน

3.พื้นที่รูปสามเหลี่ยม

Ø ข้อมูลนำเข้า

1.ความสูง

2.ความยาวฐาน

Ø ตัวแปรที่ใช้

1.ความสูง : High

2.ความยาวฐาน : Base

3.พื้นที่รูปสามเหลี่ยม : Area

Ø วิธีการประมวลผล

1.เริ่มต้นการทำงาน

2.กำหนดค่าของ Area 0

3.อ่านค่า High, Base

4.คำนวณพื้นที่ Area 0.5 * Base * High

5.พิมพ์ High, Base, Area

6.จบการทำงาน

ผังงาน

กล่องข้อความ: Begin
Read Base High
Area 0.5 x Base x High
Write Area
End
ตัวอย่างที่ 2 จงวิเคราะห์ปัญหา เขียนผังงานและคาสั่

คำสั่งเทียม

ตัวอย่างที่ 2 จงวิเคราะห์ปัญหา เขียนผังงานและคำสั่งเทียม เพื่อคำนวณหารายได้สุทธิของพนักงาน ข้อมูลประกอบด้วย หมายเลขประจำตัว , ชื่อ , ตำแหน่ง , เงินเดือน , เงินล่วงเวลา , เงินช่วยเหลือบุตร โดยให้คำนวณหาภาษี 3% จากเงินเดือนและเงินล่วงเวลา

Ø สิ่งที่ต้องการ

1.คำนวณภาษี

2.คำนวณรายได้สุทธิ

Ø ผลลัพธ์ที่ต้องการ

1.หมายเลขประจำตัว

2.ชื่อ

3.ตำแหน่ง

4.เงินเดือน

5.เงินล่วงเวลา

6.เงินช่วยเหลือบุตร

7.ภาษี

8.รายได้สุทธิ

Ø ข้อมูลนำเข้า

1.หมายเลขประจำตัว

2.ชื่อ

3.ตำแหน่ง

4.เงินเดือน

5.เงินล่วงเวลา

6.เงินช่วยเหลือบุตร

Ø ตัวแปรที่ใช้

1.หมายเลขประจำตัว: Code

2.ชื่อ: Name

3.ตำแหน่ง: Position

4.เงินเดือน: Salary

5.เงินล่วงเวลา: OT

6.เงินช่วยเหลือบุตร: Chil

7.ภาษี: Tax

8.รายได้สุทธิ: Net

Ø วิธีการประมวลผล

1.เริ่มต้นการทำงาน

2.กำหนดค่าของ Tax, Net 0

3.อ่านค่า Code,Name,Position,Salary,OT, Chil

4.คำนวณภาษี Tax (Salary + OT) * 0.03

5.คำนวณรายได้สุทธิ Net (Salary + OT + Chil) - Tax

6.พิมพ์ Code,Name,Position,Salary,OT,Chil,Tax, Net

7.จบการทำงาน

ผังงาน

คำสั่งเทียม

ตัวอย่างที่ 3จงเขียนคำสั่งเทียม จากผังงานแบบเลือกทำต่อไปนี้

คำสั่งเทียม

กล่องข้อความ: Begin
Read Old
If Old <= 40 then
Write “You are young”
Else
Write “You are old”
End
START
Old <= 40
STOP
Old
“You are young”
“You are old

ตัวอย่างที่ 4จงเขียนคำสั่งเทียม จากผังงานของโปรแกรมหาค่าผลรวมของเลขคู่ตั้งแต่ 1 ถึง 10

กล่องข้อความ: Begin
Number 2
Do-Until Number >10
Sum Sum + Number
Number Number + 2
Write Sum
End

คำสั่งเทียม

ตัวอย่างที่ 5

กำหนดให้มีตัวเลขหนึ่งชุด ต้องการทราบว่าจะมีตัวเลขอยู่กี่ตัวจากชุดของตัวเลขดังกล่าว เช่น 12 48 10 65 7 54 32 55 และ 11 พบว่ามีตัวเลขทั้งหมดอยู่ 9 ตัว หากต้องการหาคำตอบสาหรับปัญหานี้โดยกระบวนการคำสั่งเทียม สามารถเขียนได้ดังนี้

อัลกอริทึม

เริ่มต้น กำหนดข้อมูลเริ่มต้นเพื่อสะสมค่าเท่ากับ 0 คือ N 0

อ่านข้อมูลชุดตัวเลขตัวที่ 1

อ่านจนกว่าจะหมดชุดข้อมูล

นับจำนวนชุดตัวเลข N = N + 1

อ่านข้อมูลตัวเลขตัวต่อไป

สิ้นสุดรอบการทำงาน

พิมพ์ผลลัพธ์จากการสะสมค่า (N)

จบการทำงาน

กล่องข้อความ: Start
Initial for Accumulation Value N
Read Number
Do While not end of Number
Compute N = N + 1
Read Next number
End Do
Print result
Stop

คำสั่งเทียม

ตัวอย่างที่ 6

บริษัทจำหน่ายรถจักรยานยนต์แห่งหนึ่ง ตั้งเงื่อนไขแก่ลูกค้าที่จะเข้ามาซื้อระบบเงินผ่อนกับทางบริษัทว่า จะต้องมีเงินดาวน์ไม่ต่ำกว่า 20% ของราคารถจักรยานยนต์ อัตราดอกเบี้ยในการผ่อนชำระ 4.3% ต่อปี ระยะเวลาที่บริษัทกำหนดให้คือ 1 ปี, 2 ปี, 3 ปี ละ 4 ปี โดยกระบวนการคำสั่งเทียม สามารถเขียนได้ดังนี้

อัลกอริทึม

เริ่มต้น

อ่านราคาสินค้า

อ่านจำนวนปีที่ต้องการผ่อนชำระ

กำหนดอัตราดอกเบี้ย 4.3% ต่อปี

คำนวณเงินดาวน์สูตร เงินดาวน์ = ราคารถมนต์ x(20/100)

คำนวณดอกเบี้ย จากสูตร

ดอกเบี้ย =( ราคารถมนต์- เงินดาวน์) x อัตราดอกเบี้ย xจำนวนปี

คำนวณเงินผ่อนชำระรายเดือน

แสดงค่าเงินดาวน์ และจำนวนเงินผ่อนรายเดือน

จบการทำงาน

กล่องข้อความ: Begin
Read Price
Read Year
Interest 4.3
Down Price * (20 / 100)
Interest (Price – Down) * Interest * Year
Payment (Price – Down + Interest) / (Year x 12)
Write Down , Payment
End

คำสั่งเทียม

แบบประเมินผลการเรียนรู้ คำสั่งเทียม

ข้อ 1. จงตอบคำถามต่อไปนี้ โดยละเอียด

1.Pseudo Code คืออะไร

...........................................................................................................................................

2.จงบอกลักษณะของคำสั่งเทียม

...........................................................................................................................................

3.จงบอกประโยชน์ของคาสั่งเทียม

...........................................................................................................................................

4.จงบอกหลักเกณฑ์การเขียนคำสั่งเทียม

...........................................................................................................................................

ข้อ 2. จากคาอธิบายขั้นตอนการทำงานในลักษณะข้อความต่อไปนี้ จงเขียนคำสั่งเทียม

Algorithm	Pseudo Code
1.กำหนดให้ Year 10
2.แสดงค่า Answer ออกทางจอภาพ
3.รับค่า Score ทางแป้นพิมพ์
4.แสดงค่าในตัวแปร X และ Y
5.แสดงค่าของ Total ออกทางเครื่องพิมพ์
6.รับค่าตัวแปร weight และ high
7.เริ่มต้นการทำงาน
8.สิ้นสุดการทำงาน
9.คำนวณหาค่าของ Y มีค่าเท่ากับ X2 + Z2
10.ย้ายข้อมูลที่อยู่ใน OT ไปไว้ที่ TEMP
11.เพิ่มค่า count ทีละ 5
12.ถ้า money >100 แล้วทำ
13.ทำจนกระทั่ง n = 0
14.ในขณะที่ count >5 ทำ

ข้อ 3. จากสัญลักษณ์ผังงานต่อไปนี้ จงเขียนคำอธิบายขั้นตอนการทำงานในลักษณะข้อความและคำสั่งเทียม

Flowchart	Algorithm	Pseudo Code
1.
2.
3,
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.

ข้อ 4. จงเขียนคำสั่งเทียม จากผังงานต่อไปนี้

กล่องข้อความ: 1.เริ่มต้น
2.กำหนดให้ BONUS , NET 1
2.รับค่า ID,NAME,SAL
3.ตรวจสอบเงินเดือน
3.1 ถ้า SAL >5000 แล้ว BONUS SAL * 3
3.2 ถ้า SAL >= 2000 แล้ว BONUS SAL * 2
3.3 ถ้า SAL <2000 แล้ว BONUS SAL * 1.5
4.คำนวณรายได้สุทธิ NET SAL + BONUS
5.พิมพ์ผลลัพธ์ ID,NAME,SAL,BONUS,NET
6.จบการทำงาน

ข้อ 5. จงเขียนคำสั่งเทียม จากอัลกอริทึมต่อไปนี้

ข้อ 6. จงวิเคราะห์ปัญหา เขียนผังงานและคำสั่งเทียม เพื่อคำนวณค่าจ้างที่ต้องจ่ายให้กับพนักงาน โดยค่าจ้างมาจากเงินเดือนรวมกับเงินค่าล่วงเวลา ข้อมูลเข้าประกอบด้วย ชื่อ,เงินเดือน,ชั่วโมงทางานล่วงเวลา ,อัตราค่าล่วงเวลา

ข้อ 7. จงวิเคราะห์ปัญหา เขียนผังงานและคำสั่งเทียม เพื่อคำนวณอัตราการผ่อนชำระค่าสินค้ารายเดือนของลูกค้า โดยร้านค้าจะคิดดอกเบี้ยร้อยละ 2 ต่อเดือน ข้อมูลเข้าประกอบด้วย ราคาสินค้า และจำนวนเดือนที่ต้องการผ่อนชำระ

ข้อ 8. จงวิเคราะห์ปัญหา เขียนผังงานและคำสั่งเทียม เพื่อหารายได้สุทธิและเงินโบนัสของพนักงานธนาคารแห่งหนึ่ง โดยคิดจากอัตราเงินเดือน ดังนี้

เงินเดือนมากกว่าหรือเท่ากับ 50,000 บาท โบนัส 4 เดือน

เงินเดือน 20,000 แต่น้อยกว่า 50,000 บาท โบนัส 3 เดือน

เงินเดือนน้อยกว่า 20,000 บาทโบนัส 2 เดือน

*************************************

หน้าเว็บ

บทที่ 5